Park Narodowy Brijuni (Wysp Briońskich)

Obejmuje archipelag o tej samej nazwie oraz otaczające go wody. Brijuni to uroczy archipelag czternastu malutkich wysepek położony kilkanaście kilometrów na północny zachód od Puli objętych ochrona od 1983 r. Posiada urozmaiconą linię brzegową. Płytka Cieśnina Fazana oddziela wyspy od lądu (Istrii). Miejsce to jest przepiękne i niezwykle ciekawe, chociażby ze względu na bogactwo fauny i flory.

Większość z wysepek porasta bujna roślinność, przeważnie śliczne zagajniki dębowe i piękne lasy dębowo-wawrzynowe. Założono go w 1983 r. na terenach położonych 6 km od Puli, w pobliżu południowych wybrzeży półwyspu Istria, na powierzchni 33,9 km2, z czego wyspy stanowią zaledwie 7,42 km2. Obecne granice parku ustanowiono w 1999 r. Archipelag składa się z 14 wysp, wysepek i raf. Największe z nich to Veli Brijun (5,6 km2), Mali Brijun (1,1 km2) i Vanga (0,18 km2). Ich linia brzegowa jest bardzo urozmaicona, a brzegi są niskie i skaliste, same wyspy też są płaskie i pozbawione wzniesień. Dogodny klimat i wysoka wilgotność powietrza sprzyjają wegetacji i bogactwu wielu gatunków roślin i zwierząt.. Warto zobaczyć imponujące mury obronne na wyspie Veliki Brijuni, piękny zamek rzymski w Zalewie Veriga oraz Muzeum Etnograficzne, gromadzące chorwackie stroje ludowe.

Wycieczka po parku narodowym Brijuni to szansa na obcowanie ze wspaniałą przyrodą i niezapomniana podróż w czasie. Na terenie parku dominuje typowa roślinność śródziemnomorska reprezentowana przez ok. 600 gatunków roślinnych. Najciekawszym zbiorowiskiem roślinnym jest las dębowy (Ornus quercetum ilicis). Biorąc pod uwagę wielowiekową obecność człowieka na tych wyspach, występowanie owej naturalnej formacji, zwłaszcza w tak dobrym stanie, jest zdumiewające. Na wyspach rośnie także drzewo poziomkowe (Arbutus unedo), pistacja kleista (Pistacia lentiscus), mirt (Myrtus comunis) i wrzosiec (Erica Arborea), a także liczne pnącza, które spowijają las aż po korony drzew: wiciokrzew (Lonicera implexa), powojnik (Clematis flamula) i asparagus (Asparagus acutifolius).

Oplecione pnączami drzewa tworzą tutaj niesamowity i bardzo malowniczy gąszcz. Innym zbiorowiskiem leśnym, które nie występuje nigdzie indziej na chorwackim wybrzeżu, jest las dębowy z wawrzynem (Ornoquercetum ilicis laurosum), który można zobaczyć w środkowej i wschodniej części Wielkiego Brijunu. Na terenie parku zostały posadzone także inne gatunki drzew, które świetnie funkcjonują w tutejszym klimacie: sosna alepska, sosna czarna, pinia, jodła grecka, cedry, eukaliptusy, cyprysy, sekwoje i inne. Bardzo gęsta i bujna (sięga do ok. 8 m wysokości) jest tutaj makia, typowa dla wszystkich wysp Adriatyku. Fauna występująca w Parku Brijuni została wzbogacona przez szereg gatunków wprowadzonych tutaj przez człowieka.

Szczególnie zadbano o to, aby znalazły się tutaj gatunki łowieckie i tak w 1893 r. wpuszczono zająca szaraka, a w 1902 r. jelenie aksis, daniele i muflony. Ze stale gniazdujących na Brijuni ptaków warto wymienić mewy, kormorany, jastrzębie, kobuzy, błotniaki i myszołowy. Czasami pojawiają się tutaj też perkozy, łyski, dzikie kaczki i siewki, które upodobały sobie niewielkie jeziorka na wyspach. Sporadycznie występuje też bocian czarny. Na terenie Parku wiosną i jesienią można spotkać również wiele gatunków ptaków typowych dla Europy północnej, gdyż ptaki migrujące obrały sobie ten obszar za miejsce postoju.Wody archipelagu bogate są w niemal wszystkie typowe dla Adriatyku gatunki zwierząt: korale, gąbki, strzykwy, sole, kongery czy bassy. Czasami pojawiają się tu też delfiny butlonose, które na stałe zamieszkują wody Lošinja. Park Narodowy Brijuni jest jednym z najpiękniejszych Parków Narodowych w Chorwacji. Po II wojnie światowej marszałek Tito miał tu swoją rezydencję, w której przyjmował przywódców innych państw. Turyści mają wstęp tylko na dwie wyspy - Veli Brijun i Mali Brijun.