Turcja

Turcja jest idealną ofertą dla osób spragnionych pięknych plaż i wspaniałych zabytków. Przy okazji daje możliwość poznania kultury innej niż europejska. Wprawdzie 2% terytorium Turcji znajduje się w Europie, kraj ten jest członkiem NATO i stara się o przyjęcie do Unii Europejskiej - ale jest to Azja. W dodatku Azja na wyciągnięcie ręki, czarująca turystów plażami i zabytkami. Rocznie Turcję na miejsce urlopu i wypoczynku wybiera kilkanaście milionów turystów.

Turcja - historia
      Obszar dzisiejszej Turcji ma ciekawą historię. W starożytności istniały tutaj różne państwa. Potężną cywilizację stworzyli Hetyci, która jednak upadła około 1200 przed Chrystusem. Później istniały tutaj mniejsze państewka takie jak przykładowo Lidia. Jej władcą w VI wieku przed Chrystusem był legendarny bogacz Krezus. W kolejnych stuleciach tereny Turcji znajdowały się w ramach wielkich mocarstw - Persji, imperium Aleksandra Wielkiego i Cesarstwa Rzymskiego. Kiedy w 395 roku imperium rzymskie rozpadło się na dwie części, obszar Turcji znalazł się w granicach Cesarstwa Wschodniego (Bizantyńskiego).
      Później, przez kilka stuleci trwała próba sił między Bizancjum a krajami muzułmańskimi, która zakończyła się sukcesem tych ostatnich. W 1453 roku Turcy osmańscy zdobyli Konstantynopol (dzisiejszy Stambuł) i położyli kres istnieniu Bizancjum. Państwo osmańskie było jednym z największych imperiów w dziejach świata. Od XVII wieku ich potęga zaczęła słabnąć, w czym sporą zasługą mieli Polacy, pokonując ich pod Chocimiem (1673) i Wiedniem (1683). W 1920 roku imperium przestało istnieć, krótko potem zlikwidowano sułtanat i proklamowano republikę, która obejmuje teren dzisiejszej Turcji. Na jej czele stanął słynny Kemal Atatürk. Obecnie Turcja jest w większości zamieszkała przez muzułmanów, ale politycznie dość mocno jest związana ze światem europejskim.

Turcja - zabytki
      Podróż po Turcji to w pewnym sensie podróż w czasie. W jednej chwili możemy oglądać pozostałości z czasów starożytnych, później odwiedzić meczet z epoki nowożytnej, by następnie podziwiać bizantyńskie budowle z okresu średniowiecza.

Pokaż cały opis

      Wystarczy zrobić wycieczkę po Stambule, aby się o tym przekonać. Znajduje się tam Hagia Sophia (tur. Ayasofya), dawna Świątynia Mądrości Bożej. Zbudowana w VI w. na polecenie cesarza bizantyńskiego Justyniana I przez prawie dziesięć wieków służyła chrześcijanom. Poddawano ją też pewnym przeróbkom. Kiedy w 1453 roku Konstantynopol - czyli dzisiejszy Stambuł - został zdobyty przez Turków, Hagię Sophię przerobiono na meczet. Przy tej okazji dobudowano do niej 4 minarety. Z kolei w 1923 roku meczet stał się muzeum i w wyniku prac konserwatorskich turyści mogą dzisiaj podziwiać wspaniałe mozaiki z czasów bizantyńskich.
      Niektóre budowle miały nieco "spokojniejszą" historię. Z czasów starożytnych zachowały się rzymski Akwedukt Walensa (Bozdogan Kemeri- ) (IV w., odrestaurowany w XVII w.), kolumna Konstantyna (Çemberlitaş-) (IV w.), z czasów bizantyńskich pałac Porfirogentów (Tekfur Sarayi) (XIII w.), a z nowożytnych - wspaniałe meczety m.in. Błękitny Meczet (Sultanahmet Camii) z XVII w., Meczet Sulejmana (Süleymaniye Camii) z XVI w.
      W Stambule nie brakuje muzeów. Polaków zainteresuje pewnie niewielka placówka Anadolu Medeniyetleri Müzesi, czyli Muzeum Adama Mickiewicza. Zostało urządzone w domu, w którym mieszkał polski wieszcz. Było to też jego ostatnie mieszkanie, bo właśnie tu zmarł w 1855 roku. W muzeum znajduje się ekspozycja, w jego podziemiach można zobaczyć symboliczną kryptę. Co ciekawe, niedaleko znajduje się ulica im. Adama Mickiewicza (Adam Mickiewicz Sokagi).
      Stambuł leży jednocześnie w Azji i Europie. Podobnie miastem dwóch kontynentów jest Çanakkale, położone nad cieśniną Dardanele. Znajduje się w nim kilka ciekawych rzeczy jak pięciopiętrowa Wieża Zegarowa (Saat Kulesi), zbudowana w 1897 roku. Większość turystów traktuje je nie jako cel sam w sobie, lecz jako bazę wypadową. W pobliżu znajdują się ruiny starożytnej Troi (Illionu). Miasto opisane przez Homera, odkrył w XIX w. słynny niemiecki poszukiwacz Heinrich Schliemann. Od 1989 roku trwa renesans prac archeologicznych w Troi. Çanakkale związane jest też z nieco bliższą historią. W okolicy tego miasta rozegrała się w latach 1915-1916 słynna bitwa o półwysep Gallipoli. Połączone siły francuskie i brytyjskie (z udziałem licznych żołnierzy z Australii i Nowej Zelandii) bezskutecznie próbowały zdobyć półwysep, broniony przez Turków. Wydarzenia te stały się tematem filmu "Gallipoli" Petera Weira z Melem Gibsonem w roli głównej.
      W tej samej części kraju, ale w pewnej odległości od Morza Egejskiego (26 km) leży Bergama, w starożytności zwana Pergamonem. Od III do II wieku p.n.e. istniało tu hellenistyczne państwo. Z tego okresu, jak i nieco późniejszych rzymskich czasów, zachowało się szereg budowli. Wspaniały Ołtarz Pergamoński można wprawdzie podziwiać w Berlinie, ale wszystkich zabytków zachodni archeolodzy nie byli w stanie wywieść. Na uwagę zasługuje wspaniały teatr, który mógł pomieścić 10 tysięcy widzów. Położony na stromym zboczu, robi niewiarygodne wrażenie.
      Stolica Turcji, Ankara, nie pojawiała się w podręcznikach tak często jak Stambuł (Konstantynopol). Przez wieki było to niewielkie miasto, a jego "kariera" rozpoczęła się dopiero w 1923 roku, kiedy zostało stolicą kraju. Nie znaczy to, że Ankara nie ma ciekawych zabytków. Wręcz przeciwnie - można tu podziwiać pozostałości po czasach rzymskich (świątynia bogini Romy i cesarza Augusta, Augustus Tapinagi), bizantyńskich (mury obronne oraz cytadelę zwaną Ankara Kalesi) czy osmańskiej (meczet Haci Bayram Camii z XV wieku). Wśród kilku ankarskich muzeów wyróżnia się Muzeum Cywilizacji Anatolijskiej (Anadolu Medeniyetleri Müzesi). W 1997 roku zostało wybrane Europejskim Muzeum Roku. Najstarsze znajdujące się tam eksponaty pochodzą z paleolitu, czyli sprzed co najmniej dziesięciu tysięcy lat. Największe wrażenie robią znaleziska z czasów starożytnych - można podziwiać dzieła większości wielkich cywilizacji tego okresu, a więc asyryjskiej, hetyckiej, greckiej i rzymskiej.
      W Turcji znajduje się też prawdziwa ojczyzna świętego Mikołaja. Nie chodzi tu o grubego pana w czerwonych gaciach, poganiającego renifery, ale o historycznego biskupa Miry, który żył na początku IV wieku i według podań anonimowo obdarowywał biednych ludzi. W tureckim mieście Demre - tak się bowiem nazywa Mira - zachował się sarkofag świętego, jak i kilka innych ciekawych zabytków. Największe wrażenie robią chyba ruiny rzymskiego amfiteatru.
      Inny ciekawym miastem położonym nad Morzem Śródziemnym jest Tars (Tarsus). W tym mieście po raz pierwszy spotkali się egipska królowa Kleopatra i rzymski wódz Marek Antoniusz. Z tego okresu zachowała się brama, przez którą w 41 p.n.e. Kleopatra wjechała do miasta. Pół wieku później w Tarsie urodził się święty Paweł, Apostoł Narodów. Chrześcijanie często odwiedzają kościół pod jego wezwaniem, znajdujący się w mieście.

Turcja - kulinaria
      Kiedy słyszymy o tureckiej kuchni, większości osób przed oczyma staje budka z kebabami. Kebab jest typową potrawą dla południowo-wschodnich regionów Turcji. Pod tą nazwą kryje się kilka potraw. Przykładowo şiş kebab to "nasz" szaszłyk. To, co my rozumiemy pod słowem kebab, w Turcji nazywa się döner kebap (dosłownie obracające się mięso).
      Na śniadanie Turcy często jedzą mercimek áorbasi, czyli zupę z soczewicy z dużą ilością chleba. Mieszkańcy tego kraju z chęcią konsumują różne przystawki. Do najpopularniejszych należą beyaz peynir - twaróg z owczego mleka, i tarama - pasta z ikry z dorsza.
      Inną charakterystyczną potrawą jest yaprak dolmasi, które można nazwać "tureckimi gołąbkami". Zwykle jest to mięso zawinięte w liścia winogron. Jeżeli nie ma się ochoty na mięso, można spróbować imam bayildi. Nazwa potrawy znaczy dosłownie "omdlały imam". Jest to bakłażan zapiekany z pomidorami, czosnkiem i cebulą. Piecze się go na oliwie, a podaje na zimno. Na deser warto spróbować bak lawę (baklava). Jest to zapiekane ciasto półfrancuskie przełożone orzechami z cukrem i/lub miodem, polane lukrem lub specjalnym syropem. Miłośnicy mocniejszych trunków zainteresują się tureckim napojem narodowym. Jest nim raki - anyżowa wódka.

Turcja - sport i rozrywka
      Wypoczywając nad Morzem Śródziemnym, można w ramach rekreacji pograć w siatkówkę czy pojeździć na nartach wodnych. Dla kibiców sportowych najważniejszym miejscem w Turcji będzie Stambuł. Od 2005 roku rozgrywa się tu do eliminacje mistrzostw świata Formuły 1 - Grand Prix Turcji. Stambuł to też miasto kilku znanych klubów piłkarskich, w tym Galatasarayu Stambuł, zdobywcy Pucharu UEFA w 2000 roku.
      W tym mieście nie brak też wydarzeń kulturalnych jak cieszący się ugruntowaną opinią Międzynarodowy Festiwal Teatralny, organizowany od 1989 roku na przełomie maja i czerwca, czy Międzynarodowy Festiwal Jazzu, przypadający na połowę lipca. Co dwa lata odbywa się Biennale (Uluslararasi Istanbul Bienali), impreza artystyczna, stanowiąca okazję do przeglądu najważniejszych dokonań sztuki współczesnej. Z kolei w kwietniu do Stambułu zjeżdżają się miłośnicy kina na Stambulski Festiwal Filmowy (Uluslararasi Istanbul Film Festivali). Jednak najbardziej prestiżowy turecki festiwal filmowy odbywa się w październiku w Antalyi (Antalya Altin Portakal Film Festivali), gdzie najlepszym twórcom przyznawana jest Złota Pomarańcza.

Turcja - transport i drogi
      Do Turcji można dostać się drogą lądową (autobusem lub samochodem) albo samolotem. Ważna rzecz: paszport musi być ważny jeszcze przez 6 miesięcy. Jeśli chodzi o tureckie drogi, to są one pełne kontrastów. Oprócz nowoczesnych autostrad i niezłych dróg szybkiego ruchu, można trafić na ciągnące się kilometrami remonty. Najłatwiej i najszybciej do Turcji można dostać się samolotem. Najważniejszy port lotniczy znajduje się w Stambule. Jeżeli ktoś pragnie spędzić całe wakacje nad Morzem Śródziemnym, może wylądować na lotnisku w Izmirze lub Antalyi.

Turcja - plaża i wczasy
      Turcja cieszy się sporą popularnością wśród turystów i jej plaże spokojnie mogą konkurować z Teneryfą i Majorką. Nic dziwnego, bo Turecka Riwiera jest naprawdę zachwycająca. Piękne plaże, błękitne morze, bogata oferta hotelowa, mnóstwo restauracji i kafejek, możliwość surfowania czy nurkowania można określić mianem "pakietu podstawowego". Każde miasto Tureckiej Riwiery kryje w zanadrzu dodatkowe atrakcje. W Alanyi znajduje się największy tor gokartowy w Turcji. Niedaleko tego miasta (12 km) znajduje się kompleks hotelowy Eftalia Resort. Zbudowany w 2004, rozciąga się na obszarze 11 000 m2. Posiada kilka basenów i kilkaset miejsc pokojowych. Posiada też specjalne oferty dla dzieci, jak specjalny basen, plac zabaw i Mini Eftalia Club, gdzie wiek "klubowiczów" waha się od 4 do 12 lat. Dla nieco starszych gości czeka dyskoteka, bilard, wypożyczalnia samochodów, pralnia, a nawet… salon tatuażu. "Konkurencja dźwignią handlu" - rok wcześniej, w 2003, został otwarty inny ośrodek, Alara. Położony jest w Incekum, miejscowości oddalonej o 24 km od Alanyi. Piękne plaże, baseny, korty tenisowe, łaźnia turecka, boisko do siatkówki plażowej czy specjalny klub dla dzieci stanowią jego kartę przetargową, mającą zachęcić turystów.
      W Antalyi znajduje się największe tureckie muzeum (Antalya Müzesi) - 7 tysięcy metrów kwadratowych, na których można podziwiać eksponaty ze wszystkich epok historycznych. O 30 minut drogi od lotnika w Antalyi znajduje się Belek, nazywany "rajem turystycznym". Ten wspaniały kompleks turystyczny posiada 47 hoteli cztero- i pięciogwiazdkowych. Większość hoteli posiada swoje własne plaże (tylko dwie plaże w Belek są publiczne), baseny, restauracje i kluby.
      To oczywiście nie wszystkie atrakcje Riwiery Tureckiej. Miasto Bodrum w starożytności zwane było Halikarnasem; było to miejsce pochodzenia pierwszego historyka - Herodota. W miejscowości Cesme znajduje się słynny pomnik przedstawiający tureckiego dowódcę, Cezayirliego Gaziego Hasana Paszę, z lwem. W Fethiye mieszka bardzo dużo Brytyjczyków. W Marmaris można podziwiać ruiny zamku rycerskiego zakonu szpitalników (joannitów). W Side znajdują się ruiny starożytnego greckiego teatru, który mógł pomieścić nawet kilkanaście tysięcy widzów. Warto zatrzymać się w Kemer, znanym już centrum turystycznym. W pobliskim miasteczku Çirali można podziwiać Chimerę (tur. Yanar taş). Jest to miejsce aktywnie geotermicznie (z rozpadlin bucha ogień) i zdaniem niektórych dało początek greckim mitom o Chimerze.

Turcja - klimat
      Trudno mówić o klimacie w Turcji jako całości - tereny nadmorskie leżą w strefie klimatu morskiego typu śródziemnomorskiego, a środkowa i wschodnia część kraju już w strefie klimatu kontynentalnego suchego. Jeśli chodzi o konkrety, to w Stambule i rejonie Morza Marmara średnia temperatura latem wynosi 27°C, a zimą 4°C. Panuje to spora wilgotność powietrza. Na południowym wybrzeżu nad Morzem Śródziemnym średnie wynoszą odpowiednio 9°C zimą i 29°C latem. Sezon turystyczny na tych obszarach trwa od kwietnia do października. Taka ciekawostka - Turcy zwykle mierzą temperaturę w Fahrenheitach, zatem nie należy się przerażać, kiedy termometr wskazuje 58°.