Japonia

Japonia to archipelag wschodnio-azjatyckich wysp - kraj o długiej tradycji państwowości i przebogatej kulturze, który wywierał i nadal wywiera ogromny wpływ na cywilizację światową. Zewsząd oblewają ją wody Oceanu Spokojnego (Pacyfiku) oraz kilku mórz, dzięki czemu Japonia od zarania dziejów tworzy odrębny krąg kulturowy, wyróżniając się na tle innych azjatyckich centrów kulturowy-cywilizacyjnych. Od Azji oddziela ją Morze Japońskie i Cieśnina Koreańska.

Historia

      Historia Japonii jako scentralizowanego organizmu państwowego sięga V wieku, kiedy zaczęła się konsolidować władza cesarska. Istnieje ona do dnia dzisiejszego, ponieważ Japończycy są bardzo przywiązani do własnej tradycji i doskonale łączą ją z nowoczesnością. Ważnym impulsem do rozwoju Japonii było pojawienie się na jej terytorium buddyzmu, co miało miejsce w VI wieku. Od tej pory buddyzm zaczął zakorzeniać się w Japonii, a władza cesarska - ujarzmiwszy autonomię tradycyjnych rodów - stała się władzą absolutną.
      Dzieje tego kraju podzielone są na okresy. Jest ich szesnaście. Jednak to, co określamy mianem współczesnego państwa japońskiego, zaczęło rodzić się w epoce Meiji, trwającej w latach 1868-1912. W okresie tym Japonia doświadczyła przyspieszonych zmian i gruntownych reform, których celem była modernizacja na wzór zachodni, likwidacja japońskiego systemu feudalnego oraz centralizacja władzy wokół cesarza. Typowymi przedstawicielami feudalizmu byli samuraje - japońscy rycerze-arystokraci, którzy w owym czasie cieszyli się jeszcze znaczną władzą, co miało się w kolejnych dekadach zmienić. Wraz z rozpadem skostniałych struktur społecznych, zniknęła też tradycyjna rola samuraja, a państwo stawało się nowoczesne.
      Wówczas też Tokio (wcześniej Edo) stało się japońską stolicą, detronizując w tej kwestii Kioto. Unowocześnienie Japonii odbywało się jednak z poszanowaniem japońskiej kultury, dzięki czemu dzisiejsza Japonia jest krajem doskonale łączącym tradycję z nowoczesnością. Nie wszystkim podobały się zmiany, a bunty samurajów stały się główną bolączką cesarza. Pojawiły się też oddolne żądania demokratyzacji życia politycznego, co skutkowało uchwaleniem pierwszej konstytucji Wielkiego Cesarstwa Japonii (w 1889 roku), która - przynajmniej formalnie - przekształciła kraj w nowoczesną monarchię konstytucyjną. W owym czasie Japonia stała się prawdziwym mocarstwem, co dało o sobie znać w XX wieku.

Pokaż cały opis

      Jak każda epoka, również era Meiji dobiegła końca. W okresie Taicho kontynuowano modernizację, a postępujące uprzemysłowienie stymulowały militarne apetyty cesarstwa. Rozwijały się głównie przemysły tekstylny oraz ciężki, co sprzyjało podnoszeniu się poziomu życia i skutkowało przekształcaniem się japońskiego społeczeństwa na kapitalistyczną modłę.
      W kolejnym okresie - Showa - Japonia z sojusznika Ententy zaczęła stawać się sprzymierzeńcem hitlerowskich Niemiec, czemu sprzyjał wzrost nastrojów nacjonalistycznych w samej Japonii i jeszcze większe ambicje hegemonistyczne. Militaryzacja kraju osiągnęła apogeum i Japonia przystąpiła do II wojny światowej po stronie Nazistów i ZSRR. Wojnę tę jednak sromotnie przegrała i musiała pogodzić się z obcą - pierwszą w swej długiej historii - obcą okupacją, która narzuciła Japonii nowe rozwiązania ustrojowe i uzależniła to państwo od Stanów Zjednoczonych. Te wymusiły na Japonii demokratyzację i demilitaryzację, dzięki czemu japońskie cesarstwo stało się de facto państwem demokratycznym, z symboliczną pozycją cesarza. Japonia na trwałe stała się zachodnim sprzymierzeńcem i zaczęła się gospodarczo rozwijać - do tego stopnia, że obecnie jest jednym z najbogatszych państw świata.
      Obecnym cesarzem jest rządzący od 1989 roku Akihito, a erę jego rządów nazywamy Heisei, co oznacza "budowanie pokoju". Podstawowe problemy dzisiejszej Japonii nie różnią się znacznie od kłopotów innych wysokorozwiniętych, demokratycznych państw. Gospodarkę tego kraju dosięgają czasem kryzysy, a sceną polityczną wstrząsają niekiedy afery korupcyjne, w związku z czym w 2009 roku władzę utraciła dominująca w Japonii Partia Liberalno-Demokratyczna - na rzecz Partii Demokratycznej. W stosunkach zewnętrznych Japonia pozostaje wiernym sojusznikiem Stanów Zjednoczonych, lecz wciąż nie unormowała relacji z Chinami. Stosunki japońsko-chińskie są napięte od wieków, co nie prędko się zmieni.

Położenie geograficzne i klimat

      Japonia to cztery duże wyspy - Hokkaido, Honsiu, Sikoku i Kiusiu, a także tysiące mniejszych wysepek. Powierzchnia kraju to w większości góry i wyżyny (90 procent), co sprawia iż znaczna część ludności żyje na terenach przybrzeżnych. Cechą charakterystyczną jest brak równin. Pozostałe 10 procent powierzchni kraju stanowią niziny. Najwyższy szczyt Japonii to nieczynny wulkan Fuji, liczący 3776 metrów. Japonia liczy prawie 130 milionów mieszkańców, co przy powierzchni zbliżonej do wielkości Norwegii sprawia, iż jest krajem bardzo gęsto zaludnionym. Nie przeszkadza to ludziom dożywać sędziwego wieku - długość życia w Japonii jest jedną z najwyższych na świecie, w związku z czym można powiedzieć, iż jej klimat oraz walory przyrodnicze są dla ludzi bardzo korzystne. Wizerunek ten psuje jedynie fakt, iż Kraj Kwitnącej Wiśni jest narażony na liczne trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów i fale tsunami, z którymi - dzięki doskonałej kondycji ekonomicznej - świetnie sobie radzi.
      Japonia odznacza się niezwykle rozwiniętą linią brzegową. Południowo-wschodnia część Honsiu to wybrzeże klifowe, natomiast wokół Morza Japońskiego wybrzeże ma charakter riasowy, odznaczający się licznymi zatokami. Z takim samym typem wybrzeża mamy do czynienia w zachodniej części wyspy Kiusiu. Z kolei północna część Honsiu oraz Hokkaido to wybrzeża limanowe oraz lagunowe. W wielu miejscach występują też wały wydmowe, jak również przepiękne rafy koralowe.
      Klimat Japonii jest niezwykle zróżnicowany - od umiarkowanego ciepłego, przez podzwrotnikowy, po zwrotnikowy. Kształtują go wiatry monsunowe, a temperatura spada wraz z wysokością. Wyróżnienie czterech pór roku nie jest takie proste. W północnej i zachodniej części Japonii zimy są śnieżne i mroźne, Morze Ochockie pokrywa się lodem, natomiast na południu jest słonecznie i sucho. Wiosna w Japonii zaczyna się na przełomie marca i kwietnia, kiedy kierunek wiatru się zmienia i w kierunku lądu napływa wilgotne i ciepłe powietrze, a śniegi powoli topnieją. W kwietniu zaczynają kwitnąć wiśnie, śliwy i czereśnie, a w czerwcu na północy zaczyna się pora obfitych deszczów i bezwietrznej, wilgotnej aury. Tymczasem japońskie lato jest wilgotne i gorące, a częste mgły spowijają poranki, zapowiadając pogodne dni. Od Pacyfiku wieje przyjemny, ciepły wiatr, co przynosi przyjemne orzeźwienie. Pierwsza połowa lata to również pora deszczowa, co przy wysokich temperaturach i dużej wilgotności powietrza sprawia, iż o tej porze roku lepiej przebywać poza dużymi aglomeracjami miejskimi, takimi jak Tokio, Kioto czy Osaka. Niekiedy uznaje się ją nawet za piątą porę roku, między wiosną a latem - kończy się ona w połowie lipca. Wówczas też nadchodzi okres pięknej, słonecznej pogody - to najprzyjemniejsza część lata. Wczesna jesień jest jeszcze bardzo ciepła, jednak we znaki zaczynają dawać się wiatry, które przynoszą obfite opady deszczu - kończy się okres bezdeszczowy. Zaczyna się pora burz, gradobicia i tajfunów. Późną jesienią powietrze staje się wilgotne i rześkie, robią się chłodne, aczkolwiek słoneczne. Coraz częściej pojawiają się też mgły oraz przymrozki, a niekiedy nawet drobne deszcze.

Kultura oraz atrakcje turystyczne

      Największy wpływ na japońską kulturę miały wzorce chińskie i koreańskie, szczególnie buddyzm zen, który dotarł do Japonii w XIII wieku. Podstawą japońskiej sztuki są harmonia, prostota, surowość, delikatność przechodząca w nietrwałość oraz asymetria. Widoczne są one w takich formach estetyki, jak origami, pielęgnowanie drzewek bonzai, sztuka układania kwiatów, jak również malarstwo, poezja, kaligrafia, rzemiosło oraz słynne japońskie ogrody, których odpowiedniki powstają na całym świecie, by zachwycać zwiedzających swą prostotą i naturalnością. Najważniejszymi ich elementami są woda i uosabiające góry kamienie, będące głównymi elementami krajobrazu Japonii. Typowo japoński charakter ma także bardzo stary rytuał parzenia i picia herbaty, często niezrozumiały dla zachodniego turysty. Warto też zwrócić uwagę na oryginalną japońską architekturę, zwłaszcza tradycyjne wnętrza. Harmonijne i delikatne - tworzone tak, by w zgodzie z naturą uzupełniać krajobraz, służąc nieśmiało człowiekowi w taki sposób, by nie wchodzić w kolizję ze środowiskiem.
      Przybyszów z dalekiego świata zachwyca oczywiście japońska kuchnia. To ona sprawia, iż Japończycy są jednym z najdłużej żyjących narodów świata. Z równym parzeniu i piciu herbaty pietyzmem Japończycy podchodzą do spożywania posiłków. Japońska sztuka kulinarna to nie tylko niepowtarzalne smaki, lecz również prawdziwa uczta dla oczu, gdyż kompozycja potraw jest niemal tak samo ważna, jak ich walory smakowe. Podstawą japońskiej kuchni jest ryż, który dodaje się niemal do wszystkich potraw. Typowymi ich składnikami są ryby, owoce morza, jak również warzywa. Wszystko musi być świeże i starannie dobrane. Często spożywa się też makarony i zupy, czego przykładem jest miso - wywar z soi i rozmaitych dodatków. Potrawy przyprawia się sosem sojowym, zielonym japońskim chrzanem i octem ryżowym, a najpopularniejszą japońską potrawę - sushi - podaje się z marynowanym imbirem. Japońskie potrawy można popić sake, japońską wódką ryżową, podawaną na ciepło.
      Japończycy nie potrafiliby żyć bez ogromnej liczby festiwali, festynów i świąt. W trakcie ich trwania prezentowane są rozmaite tradycje religijne i obyczaje wszystkich regionów kraju. Obejmują one całą gamę sztuk, od rzemiosła po śpiew i taniec. Do ważniejszych, ogólnokrajowych festiwali i świąt zaliczyć należy: Dzień Pełnoletniości (Seijin-no-hi), Święto Lalek (Hina-Matsuri, zwane również Świętem Dziewczynek lub Świętem Brzoskwiń), zwyczaj oglądania kwitnących wiśni (Hanami), rocznicę narodzin Buddy (Hana-Matsuri), Święto Zmarłych (Obon, zwane również Uroczystością Latarni), a także święto dzieci w wieku siedmiu, pięciu oraz trzech lat (Shichi-go-san). Ponadto, Japończycy obchodzą całą gamę świąt regionalnych.
      Ważnym elementem japońskiej kultury są tradycyjne i niezwykle wyrafinowane sztuki walki, będące w istocie nie tylko formami wojowania, lecz również skomplikowanymi systemami filozoficznymi. Przywędrowały one do Japonii z Chin razem z buddyzmem. Należą, jak choćby kendo, do najbardziej rozpowszechnionych tradycyjnych dyscyplin sportowych. Ich podstawowe zasady zostały opracowane bardzo dawno temu przez wędrownych mnichów. Z biegiem czasu udoskonalono owe techniki. Dziś można je podziwiać podczas zawodów i pokazów.
      Japonia stwarza też wspaniałe warunki do uprawiania rozmaitych form czynnego wypoczynku. Doskonale rozwinięta baza turystyczna oraz wyspiarsko-górzysty charakter kraju sprawiają, iż w Japonii można wypoczywać zarówno nad morzem, jak i w górach oraz w niezwykle popularnych termalnych uzdrowiskach. Najpopularniejsze to: Noboribetsu, Hakone, Kusatsu, Dogo Onsen oraz Beppu. Miłośnicy sportów wodnych oraz plażowania wypoczywają zazwyczaj na wyspach Nansei, Sikoku i Kiusiu, półwyspach Kii oraz Izu, a także nad licznymi górskimi jeziorami. Tymczasem Hokkaido i Honsiu to najpopularniejszy cel wakacji pośród miłośników górskich wędrówek, wspinaczki wysokogórskiej i sportów zimowych.
      Japonia to również ogromna ilość zabytków. Ich skupiskiem jest Kioto - dawna stolica, w której można zobaczyć ogromną ilość buddyjskich świątyń, pałaców oraz ogrodów. Można też spotkać, pamiętające czasy szogunów, zamki - najsłynniejsze to Himeji, Matsumoto oraz Kumamoto. Warto również poszukać buddyjskich klasztorów i szintoistycznych sanktuariów, które ukryte są w trudno dostępnych górach. Najważniejsze to: klasztor na górze Koya, Yamadera, a także Wielki Chram Ise.
      Japonia szczyci się bogatym dziedzictwem kulturowym. W muzeach zgromadzono liczne ogromnie ilości zabytków piśmiennictwa, jak również rzeźby, obrazy oraz wytwory sztuki użytkowej i rzemiosła. Niezapomnianych wrażeń dostarczają tradycyjne spektakle teatralne, koncerty oraz walki sumo. Zapraszamy Państwa na niezapomniane wczasy do Japonii.