Gryzonia (niem. Graubünden) to największy spośród
szwajcarskich kantonów. Jest położony na południowym wschodzie kraju, granicząc z
Włochami,
Austrią i
Liechtensteinem. Stolicą kantonu jest Chur - najstarsze miasto
Szwajcarii, jednak najbardziej znanym miastem Gryzonii pozostaje
Davos, goszczące co roku
Światowe Forum Ekonomiczne. Używane w kantonie języki to alemański (odmiana
niemieckiego), romansz i
włoski.
Historia
Pierwsze wzmianki o Gryzonii sięgają czasów
rzymskich, gdy ziemie kantonu wchodziły w skład
rzymskiej prowincji
Recja (łac. Raetia). Współczesna nazwa kantonu wywodzi się z czasów średniowiecznych. Jednoczące się gminy utworzyły w 1395 roku tzw. Szary Związek (franc. gris - szary), który sprzymierzył się następnie z Ligą Dziesięciu Jurysdykcji oraz Ligą Domu Bożego.
Zwycięskie walki tego sojuszu z Habsburgami doprowadziły do powstania na początku XVI wieku odrębnego kantonu, który jako swój herb przyjął połączone herby trzech tworzących go lig. Współczesny kształt kantonu został ostatecznie ustalony w 1803 roku.
Atrakcje turystyczne
Najbardziej znaną atrakcją turystyczną Gryzonii jest
Davos. To niewielkie
uzdrowisko jest najwyżej położonym miastem w
Alpach. Oferuje doskonałą infrastrukturę turystyczną, wysokiej klasy
hotele, dysponuje również rozbudowanym zapleczem, potrzebnym do goszczenia Światowego Forum Ekonomicznego.
Atrakcją miasta jest między innymi
browar Monstein, reklamowany w folderach turystycznych jako "last beer stop before heaven". Miłośnicy sztuki docenią ekspozycję
Muzeum Kirchnera, posiadającego największe na świecie zbiory dzieł niemieckiego ekspresjonisty,
Ernsta Ludwiga Kirchnera. Znawców literatury z pewnością zainteresuje
szczyt Schatzalp, który zainspirował Tomasza Manna do napisania powieści "
Czarodziejska Góra". Znajduje się tam ogród
Alpinum Schatzalp, gdzie można podziwiać ponad 800 gatunków roślin.
Kolejną wizytówką Gryzonii jest St. Mortiz - jeden z najsłynniejszych ośrodków sportów zimowych na świecie. To ekskluzywne, położone na wysokości 1856 m. n.p.m. miejsce daje gwarancję, że wczasy będą udane - słońce świeci tam przez 322 dni w roku. Miasto, którego walory uzdrowiskowe doceniono już w XIX wieku, uważa się za kolebkę współczesnych sportów zimowych. Rola St. Mortiz w popularyzacji sportu została doceniona między innymi przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski - w mieście tym dwukrotnie (w 1928 i 1948 roku) rozgrywane były konkurencje olimpiady zimowej.
Ze względu na ekskluzywny charakter miasta bardzo często można spotkać w nim czołowe gwiazdy światowej rozrywki i sportu. Poza sportami zimowymi St. Mortiz oferuje swoim gościom możliwość skorzystania z pięciu pół golfowych, liczących w sumie 60 dołków i bogatej oferty dla amatorów różnych sportów.
Perłą architektoniczną kantonu jest klasztor benedyktyński Św. Jana w Mustair. Klasztor został założony pod koniec VIII wieku i składa się z licznych, wznoszonych na przestrzeni kilku wieków, budynków i dziedzińców. Do najcenniejszych z nich należy Wieża św. Krzyża. Wśród wielu zabytków w kompleksie klasztornym na szczególną uwagę zasługują bezcenne, wczesnośredniowieczne freski.
Nie lada gratką dla turystów jest również stolica Gryzonii, Chur. Jak podkreślają lokalni przewodnicy, osadnictwo na tych terenach liczy sobie ponad 5000 lat, czyli niemal tyle, co w uważanych za najstarsze na świecie Byblos czy Damaszek. Jednym z najciekawszych zabytków w mieście jest, pochodząca z XI wieku, katedra, wzniesiona na pozostałościach budowli z VI w. n. e. Atrakcją turystyczna Chur jest też tzw. ściana otwieraczy - w barze Tom's Beer Box za 99 franków można wykupić umieszczenie na 9 lat swojego nazwiska na jednym z wmontowanych w ścianę otwieraczy. Niedaleko miasta można również, po wejściu na jedną z platform widokowych, podziwiać malownicze źródła Renu.
Wizytówką Gryzonii jest również Lodowcowy Expres, nazywany niekiedy najwolniejszym ekspresem świata. 8 - godzinna podróż na trasie Zermatt - St. Mortiz dostarcza sporo wrażeń, wiodąc przez przepiękne górskie przełęcze, mosty i tunele. Sieć kolejowa Gryzonii stanowi nie lada atrakcję dla entuzjastów kolejnictwa - można tam podziwiać niespotykane konstrukcje mostów, kolej, która ze względu na nachylenie torów napędzana jest za pomocą kół zębatych, czy majstersztyki technologiczne w postaci spiralnego tunelu.
Na terenie Gryzonii znajduje się również największy park narodowy Szwajcarii - Park Ela (w języku romansz: skrzydło), którego dziewicza przyroda wpisana została na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Poza obszarem ścisłej ochrony podziwiać można również liczne zamki i 21 starych wiosek, w których zachowano tradycyjną, lokalną zabudowę. Atrakcyjny krajobraz parku można podziwiać podczas podróży trasami Kolei Retyckich. Niecodzienna atrakcją Parku Ela jest szczyt Piz Lunghin - wody ze znajdujących się na nim źródeł wpadają do trzech różnych mórz.
Sporty i aktywny wypoczynek
Gryzonia to prawdziwy raj dla miłośników aktywnego wypoczynku. Wizytówką kantonu są doskonałe trasy narciarskie, pozwalające na spędzenie niezapomnianego, narciarskiego urlopu. Doskonałe zaplecze techniczne i zróżnicowana trudność tras zjazdowych sprawiają, że każdy znajdzie tu ofertę odpowiednią dla siebie. Najpopularniejsze ośrodki narciarskie kantonu to Savognin, Arossa, Flims Laax Falera, Davos i St. Mortiz.
Gryzonia to jednak nie tylko narty! Kanton posiada liczne, doskonale oznaczone szlaki do turystyki pieszej, jak również trasy rowerowe i zaplecze do różnorodnych sportów, w tym baloniarstwa i paralotniarstwa.
Noclegi
Dobrym pomysłem na nocleg w Gryzonii jest wybór jednego z wielu niewielkich, lokalnych hotelików, których wiele można spotkać w bezpośredniej bliskości tras narciarskich.
Kuchnia
Poza typową dla tego regionu Alp kuchnią, do specjalności Gryzonii zalicza się Bündnerfleisch - potrawę przygotowywaną z suszonej wołowiny, miodowo - orzechowe ciasto Bündner Nusstorte i Capuns - potrawę z mięsa, sera i sałaty. Ponadto kanton obfituje w browary - zarówno duże, produkujące na rynek międzynarodowy, jak i małe, działające nierzadko na rzecz jednego baru lub ośrodka. Wczasy w Gryzonii są zatem doskonałą okazją do zapoznania się z bogatą tradycją piwowarską tego regionu.
Dodatkowe informacje
Najprostszym sposobem na urlop w Gryzonii jest podróż samolotem. Główne porty lotnicze Szwajcarii są zintegrowane z siecią kolejową - co kilkadziesiąt minut odjeżdżają z nich pociągi do głównych ośrodków kraju.