Lika i Gorski kotar

Lika i Gorski kotar

Lika i Gorski kotar to tereny z pięknymi wiejskimi krajobrazami zatopionymi w zieleni lasów i przejrzystych jeziorach. Lika ma ogromne znaczenie strategiczne i komunikacyjne, ponieważ łączy część kontynentalną i nadmorską Chorwacji, dlatego nazywana jest również "Kręgosłupem Chorwacji". Pod względem ilości i różnorodności chronionych obiektów i lokalizacji przyrody, Żupania Licko-senjska zajmuje wiodącą i na podstawie udziału w ogólnej powierzchni, absolutnie pierwsze miejsce wśród żupanii chorwackich. Na tych terenach wiodącą pozycję zajmuje Park Narodowy Jeziora Plitwickie, Paklenica i Północny Velebit oraz Park Przyordy i Światowy Rezerwat Biosfery Velebit.

Gorski Kotar i Lika pełne są atrakcji, a w dalszej części prezentujemy niektóre z najważniejszych i najbardziej znanych:

1. Park Narodowy Jeziora Plitwickie
Tereny Jezior Plitwickich zostały ogłoszone parkiem narodowym w 1949 roku i uznawane są za najpiękniejsze tereny przyrodnicze w Europie. Park Narodowy rozciąga się na terenie prawie 30 000 hektarów, z czego największa część to lasy. Jeziora Plitwickie podzielone są na Górne i Dolne Jeziora. Ze względu na różnice wysokości od około 400 do 1200 m jest tu aż 11 rodzajów lasów. Jeziora Plitwickie w 1979 roku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Woda potoku Plitvica spływając po skale o wysokości 78 m i tworząc amfiteatr Velikiego Slapu, najwyższego wodospadu w Chorwacji, wraz z wodą w jeziorach tworzy wodospad Sastavke, gdzie zaczyna się rzeka Korana.
Jak w niewielu miejscach na świecie, na terenie Parku Narodowego Jeziora Plitwickie wszystkie żyjące tu gatunki zwierząt są autochtoniczne. Wśród różnorodnej fauny, najciekawsi są stali mieszkańcy: niedźwiedź, wilk i wydra. Niedźwiedź brunatny jest wśród symboli parku. Poza wymienionymi zwierzętami żyją tu dziki, tchórze, wiewiórki, zające i lisy... Na terenach tych zarejestrowano 126 gatunków ptaków, z których około 70 mieszka tu stale.

2. Park Narodowy Północny Velebit
Północny Velebit został ogłoszony parkiem narodowym w 1999 roku. Teren ten został uznany za park narodowy z powodu szczególnej różnorodności fenomenów krasowych, bogactwa fauny i szczególnego piękna na względnie niewielkiej powierzchni.
Powierzchnia parku wynosi 109 kilometrów kwadratowych i znajduje się w nim rezerwat Hajdučki i Rožanski kukovi, który jest specyficznym fenomenem geomorfologicznym, w którym do tej pory odkryto ponad 150 jam, z których najbardziej znana jest Lukina jama, jedna z najgłębszych na świecie, odkryta została w 1999 roku. W parku jest wiele szlaków górskich.

3. Vražji prolaz i Zeleni vir

Vražji prolaz ma około 800 metrowy kanion, który wielu uważa za jeden z najpiękniejszych w Chorwacji. Przez wąski wąwóz, o szerokości około dwóch metrów między skałami o wysokości około stu metrów, płynie górski potok Jasle. Woda wydrążyła w skale to przejście, zachwyca jej siła i dzikość skał.
Tereny Zelenego Viru uznane zostały za rezerwat przyrodniczych wartości w 1962 roku. Jest to silne źródło na dnie płytkiej, przestronnej jaskini, nad której wejściem znajdują się pionowe skały o wysokości 70 metrów, po których spływa malowniczy wodospad, tworząc lśniącą zasłonę wodną. Nazwę otrzymał od zielonkawego koloru wody w jeziorku, które powstaje w jaskini.

4. Kutarevo
Schronisko dla młodych niedźwiedzi w wiosce Kuterevo na Północnym Velebicie powstało w 2002 roku i znalazły w nim ratunek niedźwiadki, które z kilku powodów nie były pod ochroną. Takie schronisko, gdzie znajdują opiekę osierocone niedźwiadki jest jedyne na świecie. Schronisko składa się z "baby centrum", gdzie przychodzą niedźwiadki - niemowlaki w wieku od 2 do 6 miesięcy i części, dla starszych niedźwiedzi.

5. Bjelolasica
Oaza sportu i rekreacji oddalona 27 kilometrów od Ogulinu, znajduje się w dużej kotlinie na 620 metrach nad poziomem morza, gdzie łączy się klimat górski i śródziemnomorski. Mimo iż jest ulubionym zimowym kierunkiem narciarskim, do dyspozycji miłośników sportu i rekreacji są też atrakcje letnie - miejsca do uprawiania lekkoatletyki, boiska do piłki nożnej, korty tenisowe, boiska do koszykówki, siatkówki, piłki ręcznej.

6. Park Narodowy Risnjak
Park Narodowy Risnjak o powierzchni 63,5 kilometrów kwadratowych zajmuje środkową część masywu Risnjaka i Snježnika i górną część cieku rzeki Kupy z częścią, gdzie jest źródło. Risnjak wraz z masywem Snježnika tworzy granicę klimatyczną i wegetacyjną między nadmorską i kontynentalną częścią Chorwacji.
Jest jednym z najważniejszych fenomenów przyrody w Kvarnerze i dzięki temu przyciąga uwagę naukowców i miłośników piękna gór. Mimo że oddalony jest zaledwie piętnaście kilometrów w linii prostej od morza, panujący tu klimat znacznie się różni od tego w Primorju. Na Risnjaku można zobaczyć przepiękną przyrodę, kras dynarski o specyficznej hydrografii i kształcie, części puszczy i nienaruszone szczyty górskie. Obok klimatu głównym czynnikiem w rozwoju różnorodnego świata roślinnego jest kompleksowa struktura geologiczna, dzięki której tereny te są bardzo bogate w gatunki roślinne, również te endemiczne jak szarotka alpejska. Wyjątkowy i bardzo bogaty jest też świat ptaków: jest tutaj siedlisko aż 51 gatunków ptaków. Można tu ciągle spotkać niedźwiedzie, prawie wymarłe wilki i rysie. Ze szczytu Risnjaku (1528 metrów) rozciąga się przepiękny widok na Alpy, Medvednicę, Plješivicę, Velebit, Kapelę, aż do wybrzeża Adriatyku i dlatego jest ulubionym miejscem miłośników przyrody i gór.

7. Kanion Kamačnik
Jest szczególną atrakcją kanionu Kamačnik, którego długość od źródła do ujścia wynosi 3 km, droga która prowadzi po krawędzi skały, drewnianych mostach zbudowanych nad leśnym potokiem do pięknej doliny, a po kilometrze wśród leśnych zboczy pojawia się kotlina z głębokim ciemnym jeziorkiem.

8. Źródło Kupy
Źródło Kupy to krasowe źródło w kształcie jeziora, w kolorze zielono-niebieskim i nazywane jest też Kupeško jezero. Ma długość 200 i szerokość średnio 30 metrów. Źródło Kupy, jest jedną z wielu nierozwiązanych zagadek krasowych, jedno z najsilniejszych, największych i najgłębszych źródeł w Chorwacji.

9. Trzy Baraćeve jaskinie
Na terenie gminy Rakovica znajduje się ponad sto jaskiń, wśród których są takie o długości kilometra, a jedna ma długość ponad dziesięć kilometrów. W kanałach tych obiektów płyną potoki, które tworzą dużą sieć wodną nad ziemią na terenie Rakovicy.

10. Białe i Samarskie skały
Tereny wyjątkowo malownicze, jedyny w swoim rodzaju krasowy fenomen geomorfologiczny otoczony lasem, jest tu wiele ciekawych roślin i zwierząt. Na terenie Białych skał (1335 m) najpiękniejsze są kształty półek skalnych, wieżyczek, bram, pionowych skarp, koryt, w których śnieg leży przez cały rok. Samarskie skały (1302 m) są mniej dostępne i jest tu jeszcze bogatsza fauna.

11. Hajdova hiža i Pilarova ledenica
Hajdova hiža to największa jaskinia w Gorskim kotarze, ze względu na trudny dostęp przeznaczona jest tylko dla speleologów. Sala wejściowa o długości 85 m i szerokości 27 m oraz wysokości 16 m należy do największych podziemnych pomieszczeń krasowych. Sieć kanałów i jeszcze niewystarczająco zbadanych szczelin wynosi około 900 m. Z licznych jaskiń lodowych w Gorskim kotarze najbardziej znana jest Pilarova ledenica w miejscowości Mrzle Drage, ma długość około 150 metrów.

12. Jaskinie Lokvara i Vrelo
Po urządzonych szlakach i schodach możliwe jest dojście do jaskini Lokvara, kilku sal, gdzie znajdują się liczne ozdoby jaskiniowe, można dostać się również do podziemnego jeziora. Zbadana długość jaskini wynosi 1200 metrów, a dla odwiedzających otwarte jest 900 metrów. Jaskinia Vrelo oddalona jest 3 kilometry od centrum Fužin. Ogólna długość wszystkich kanałów jaskini wynosi 300 m, a turyści mogą zwiedzić około 250 m.

13. Krasno
Krasno to największa miejscowość na Velebicie, znajduje się na 714 metrach nad poziomem morza. Jest to centrum Parku Narodowego Północny Velebit, który rocznie odwiedza dziesięć tysięcy miłośników gór, a samą świątynię w tej miejscowości odwiedza nawet 100 000 ludzi.

14. Platak
Platak to niewielki kurort narciarski w bezpośrednim pobliżu Rijeki z licznymi możliwościami rekreacji zimą i latem. Ze szczytu kurortu można podziwiać widok na morze. Platak jest bardzo popularny również w lecie wśród miłośników gór. W pobliżu znajdują się góry Snježnik i Risnjak z przepięknymi punktami widokowymi, do których prowadzą urządzone szlaki.

MIASTA LIKI

1. Gospić
Gospić leży na zachodnim krańcu Lickiego Polja, jednego z największych pól krasowych w Chorwacji, u stóp największej góry w Chorwacji Velebitu, na skrzyżowaniu dróg z północy na południe oraz nad trzema rzekami - Liką, Novčicą i Bogdanicą, jest to centrum administracyjne, religijne i kulturalne Żupanii Licko-senjskiej. Nazwa Gospić po raz pierwszy wspomniana została w roku 1604. Podstawą dzisiejszego miasta są dwie tureckie wieże i stary most. Gospić to miasto otoczone przyrodą, oferuje liczne możliwości aktywnego wypoczynku, jak treking, paintball, jeep i kanoe safari, jeździectwo, strzelanie z łuku, spacerowanie, jazda powozami, wycieczki po Velebicie, kanu safari i pływanie łódkami w kanionie Liki i po jeziorze Kruščica. Miłośnicy łowiectwa, wędkowania i wycieczek górskich na tych terenach na pewno przeżyją prawdziwą przyjemność, ponieważ są to tereny szczególnie bogate w roślinność i zwierzynę.
Dumą okolic Gospića jest jeden z najsławniejszych światowych naukowców, Nikola Tesla. W jego domu rodzinnym w wiosce Smiljan jest muzeum.

2. Otočac
Pierwsze wzmianki o Otočcu pochodzą z XI wieku i zapisane są na tablicy Bašćańskiej, kamiennym zabytku chorwackiego piśmiennictwa i kultury. Jego nazwa pochodzi od wysepki na rzece Gacka, na której się znajdował aż do XVIII wieku. Wyspa była umocniona murami i wieżami w celu obrony, a dostać się do niej można było wyłącznie łodzią, co sprawiało, że był nie do zdobycia i w swojej długiej historii nigdy nie został zajęty. Otočac zaczął się rozwijać poza murami miejskimi dopiero w połowie XVIII wieku, kiedy niebezpieczeństwo najazdów tureckich słabło. Cesarzowa Maria Teresa w 1746 roku z miasta utworzyła wielki targ.

3. Brinje
Brinje już w średniowieczu było ważną parafią diecezji Senjskiej. Z obiektów sakralnych najważniejsza jest gotycka kaplica św. Trójcy z końca XIV wieku ze znaną drewniana rzeźbą św. Marii z dzieciątkiem Jezus (rzeźba pięknej Madonny) i Pieta, tj. kamienna rzeźba. Kaplica św. Trójcy zbudowana została z kamienia i jest wyjątkowo wartościowa pod względem architektonicznym i kulturalno-historycznym dla grodu Sokolac. Jest to najlepiej zachowana kaplica grodzka w Chorwacji.

4. Perušić
Pierwsze wzmianki o Perušiću pochodzą z 1487 roku. Jego nazwa pochodzi od nazwiska rodziny szlacheckiej Perušić, która przybyła tu prawdopodobnie po upadku Bośni. Bracia Dominik i Gašpar Perušić byli założycielami i pierwszymi władcami Perušića. Ciekawostka historyczna dotycząca Gašpara jest to, że był jednym z sygnatariuszy Pokoju Požunskiego, który podpisało wielu chorwackich szlachciców, a dokument ten gwarantował niemieckiemu królowi Maksymilianowi i jego potomkom prawo do węgiersko-chorwackiego tronu, jeżeli umarliby bez następców. Deklaracja o podpisaniu Pokoju Požunskiego przechowywana jest w Wiedniu i znajduje się w niej pieczęć Gašpara ze znakiem lwa, który w reku trzyma pióro i skierowany jest w prawo. Obecnie ten znak jest symbolem Gminy Perušić.

5. Gračac
Gračac znajduje się w dużej dolinie w południowej Lice. Rozwinął się na skrzyżowaniu dróg od Gospiću do Kninu i Krbavy w kierunku Dalmacji. Od Dalmacji dzieli go wysoki masyw Velebitu, a droga do Dalmacji prowadzi przez przełęcz Prezid. Przez Gračac płynie kilka potoków, z których jeden przechodzi w rzekę Otuča.

MIASTA GORSKIEGO KOTARU

1. Delnice
Dzięki budowie autostrady Rijeka - Zagrzeb do Delnic można z Rijeki dojechać z około 30 minut, z Zagrzebia za godzinę. Stara droga Zagrzeb - Rijeka obecnie staje się prawdziwą "Luizjańską drogą turystyczną", która przed przejeżdżającymi odkrywa historię.
W Delnicach odwiedzający mogą zobaczyć kasztel Zrinski, zabytek pierwszej kategorii, kościół św. Jana Chrzciciela, dom Rački - najstarszy dom w regionie, zabytek chroniony i młyn Popovića, jeden z pierwszych obiektów w Delnicach, który został zelektryfikowany.

2. Fužine
Fužine to znana miejscowość z długa tradycją turystyczną, która sięga 1874 roku, kiedy zanotowano pierwszy zorganizowany przyjazd gości, którzy specjalnymi pociągami przyjeżdżali na wycieczki z Sušaku, Rijeki i okolicznych miejscowości nadmorskich. Również wcześniej na drodze Karolińskiej (1737), na której rozwinęły się Fužine, istniały miejsca postojowe dla karawan, tak więc Sušaka zaliczane są do najstarszych miejscowości turystycznych w Kvarnerze, Chorwacji i Europie środkowej.
Położone są na 730 metrach nad poziomem morza, w południowozachodniej części Gorskiego Kotaru, otoczone sa malowniczymi górami, wiekowymi lasami i jeziorami. W pobliżu Fužin znajduje się miejscowość Lič znana ze świątyni Matki Boskiej Śnieznej z 1733 roku. Kościół św. Antoniego Padwańskiego w Fužinach jest największym opbiektem sakralnym w Gorskim Kotarze. Budowano go przez 25 lat, od 1808 do 1833 roku w miejscu, gdzie kiedyś znajdowała sie kaplica i pierwszy tutejszy cmentarz. Kościół jest pod wezwaniem patrona Fužin, św. Antoniego Padwańskiego i dominuje nad całą miejscowością.

3. Čabar
Miasto Čabar powierzchnią zajmuje prawie jedną czwartą terenów Gorskiego Kotaru i jest trzecim co do wielkości miastem w Zupanii Primorsko-goranskiej. W Čabar jest wiele piękenj przyrody, panują tu względnie dobre warunki klimatyczne i jest wiele atrakcji kulturalno-historycznych. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1642 roku. Jego załozyciel Petar Zrinski był najważniejszym chorwackim banem. Zrinski zbudował tu zamek, który w zmienionym i rozbudowanym kształcie istnieje do dziś.

4. Begovo Razdolje
Begovo Razdolje to niewielka miejscowość znajdująca się w sercu Gorskiego Kotaru, na zachodnich zboczach Bjelolasicy. To najwyżej położona miejscowość w Chorwacji, na 1078 metrach nad poziomem morza. Mieszkańcy Begovo Razdolja ze względu na położenie i warunki mikroklimatyczne miejscowości byli tradycyjnie zorientowani na leśnictwo. Fakt, że jest to najwyżej położona miejscowość w Chorwacji z największą ilością opadów śniegu, zachowana przyrodą, jest dobra podstawa do tworzenia nowoczesnej oferty turystycznej. Dobre połączenia drogowe, świetna infrastruktura i bliskość Rijeki i Zagrzebia, szczególnie od kiedy ukończono autostradę, są dużymi zaletami Begovego Razdolja.

5. Vrbovsko
Znajduje się we wschodniej części Gorskiego Kotaru, w połowie drogi między Rijeką i Zagrzebiem. Na północy w dolinie Kupy graniczy ze Słowenią. Jest to jedno z najstarszych zamieszkałych miejsc w Gorskim Kotarze. W XVI wieku weszło w skład Vojnej Krajiny, żeby wspólnie z mieszkańcami Sušicy, Ravnej Gory i Mrkopalja łetwiej bronili się przed Turkami. Wodospady i młyn na rzekach Kupie i Dobrej, jezioro Čagrljevo w Moravicach, Litorić i pubkt widokowy Orlova Srtijena to atrakcje przyrodnicze tego regionu. Szczególnie piękny jest chroniony krajobraz Kamačnik.

6. Lokve
Jaskinia Lokvarka, lasopark Golubinjak i jezioro Lokvarskie to najbardziej znane atrakcje przyrodnicze Lokv, jednej z najstarszych miejscowości w Gorskim Kotarze. Już ponad trzydzieści lat Lokve znane są z wydarzenia Noc Żab, podczas którego odbywają bardzo zabawne zawody żab. Właściciele wytrenowanych żaby poganiają je żeby jak najszybciej przebyły skacząc okreslona odległość i przy tym wspólnie z licznymi widzami dobrze sie bawią. W regionie tym jest gęsta sieć szlaków pieszych i tras rowerowych. Ciekawa jest tez jaskinia Hirčeva, która jest jedynym znaleziskiem w krasowej Chorwacji.

7. Skrad
Głowna atrakcja Skradu znajdującego się w połowie drogi między Rijeką i Zagrzebiem sa Zeleni Vir i Vražji prolaz. Można sie do nich dostać drogą z miejscowości i oddalone sa od niej około 5 kilometrów. Zeleni vir jest źródłem w jaskini, której wejście przykryte jest wodospadem, który ma wysokość 70 metrów. Vražji prolaz to kanion o długości 800 metrów, a przez niego przechodzi szlak, którego szerokość miejscami wynosi 2 metry.

8. Ravna Gora
Powstanie miejscowości związany jest z budową drogi Karolińskiej w XVIII wieku, mimo że istnieją dowody, że przedtem była tu osada. Już w XVI wieku Frankopanowie zbudowali tu zamek w pobliskiej Starej Sušici. Teraz został urządzony i wykorzystywany jest jako ośrodek wypoczynkowy Miasta Rijeki. W okolicy Ravnej Gory urządzono 150 kilometrów tras rowerowych i szlaków pieszych. Na piechotę w godzinę można dojść do miejsca Javorova kosa, gdzie jest naturalne źródło Božji studenac, według legendy jest ono lecznicze dla oczu. Jest tu schronisko górskie i punk widokowy, z którego podczas jasnych nocy rozciąga się widok nawet na oddalony o sto kilometrów Zagrzeb, którego światła widać na horyzoncie.

9. Mrkopalj
W centrum Gorskiego Kotaru znajduje sie Mrkoplaj, zbudowany na płaskowyżu na 824 metrach nad poziomem morza i otoczony jest Veliką Kapela i Bitorajem. Od Rijeki oddalony jest 50 kilometrów. Atrakcja przyrodnicza to rezerwat przyrody Bijele i Samarske Stijene oraz Bjelolasica. Mrkopalj to kolebka narciarstwa nordyckiego w Chorwacji. Pochodza sta d olimpijczycy Nada Birko Kustec, Jakov Fak i Franjo Jakovac. Są tu urządzone trasy narciarskie Čelimbaša i Begovo Razdolje oraz Chorwackie Centrum Biatlonu.


Źródło: CNTB