Chorwackie parki narodowe

Chorwackie parki narodowe

Jeziora Plitwickie
Park Narodowy Jeziora Plitwickie to wyjątkowe zjawisko geologiczne i hydrogeologiczne. Kompleks Jezior Plitwickich został uznanwy za park narodowy w 1949 roku. Jest to największy, najstarszy i najczęściej odwiedzany chorwacki park narodowy. Jeziora Plitwickie to zalesiony region górski, w którym znajduje się 16 mniejszych i większych jezior z krystalicznie czystą turkusową wodą. Jeziora zasilane są wodą z licznych rzeczek i potoków, a połączone są wzajemnie kaskadami wodospadami.
Najwyższy wodospad w parku i Chorwacji to Veliki slap i ma wyspokość 78 metrów. Poza wysokością różni się od pozostałych tym, że powstaje poprzez opadanie potoku w dół skały, a pozostałe wodospady tworzone są przez jeziora.
Wyjątkowymi są w parku bariery wapienne, które powstały w okresie dziesięciu tysięcy lat.
Wielkie kompleksy leśne, wyjątkowe piękno przyrody jezior i wodospadów, bogactwo flory i fauny, górskie powietrze, kontrasty jesiennych kolorów, szlaki leśne i drewniane mostki i wiele innych, to część niepowtarzalnej całości, którą UNESCO uznało za światowe dziedzictwo przyrody w 1979 roku, wśró pierwszych na świecie.
W Jeziorach Plitwickich znajduje się też źródło rzeki Korany, która zasilana jest wodą z jezior. Jednak Jeziora Plitwickie to nie tylko bogactwo wody, ale też lasów, które zamieszkują wszystkie trzy największe zwierzęta w Europie - niedźwiedź brunatny, ryś i wilk. Tamtejsze lasy bogate są w endemiczne rośliny z tych terenów Europy, jak na przykład dzwonczyn wąskolistny i jaskier. Endemiczne rośliny na Plitwicach to tylko część bogatej populacji gatunków, których jest aż 1146, wśród nich 44 chronione w Chorwacji.
Pierwsze poważne początki turystyki na Jeziorach Plitwickich sięgają 1861 roku, a w ubiegłym roku po raz pierwszy zanotowano ponad milion odwiedzających.
Ogólna powierzchnia parku wynosi 29 685 hektarów, z czego jeziora tworzą 200 hektarów, lasy 13 320 hektarów, a pozostałe to łąki i inne powierzchnie.


Paklenica
Paklenica została uznana za park narodowy w 1949 roku, kilka miesięcy po Parku Narodowym Jeziora Plitwickie. Rozciąga się na 96 kilometrach kwadratowych, a jego cechą charakterystyczną są lasy. W prawie niezalesionej południowej części Velebitu w Paklenicy pojawia się wyjątkowe bogactwo lasów, a szczególne miejsce zajmują lasy czarnej sosny, od której żywicy (Paklina), którą z nich w przeszłości wydobywano, Paklenica otrzymała swoją nazwę. Z cech geomorfologicznych najciekawsze i najbardziej imponujące są kaniony Malej i Velikiej Paklenicy, które wrzynają się głęboko w Velebit. Paklenicę rocznie odwiedza ponad 100 000 odwiedzających, a najwierniejsi alpiniści, których można zobaczyć na skałach Paklenicy od wiosny do jesieni, szczególnie na największej chorwackiej skale Anića kuk (712 m).
W parku narodowym jest kilka jaskiń i pieczar, z których najbardziej znane i największe to jaskinia Manita peć nad kanionem Velikiej Paklenicy, Jama Vodarica między kanionami Velikiej i Malej Paklenicy.
Bogactwo świata roślinnego parka potwierdza lista do tej pory 1000 zanotowanych gatunków roślin, z czego 79 to gatunki endemiczne.
Różnorodne siedliska na terenie Paklenicy i duże różnice wysokości oferują dom dla różnorodnej fauny. Na terenie parku jest 230 gatunków ptaków, 53 gatunki ssaków, 31 gatunków płazów i gadów i 11 gatunków węży.


Risnjak
Park Narodowy Risnjak znajduje się w Gorskim Koatarze, najbardziej zalesionym terenie Chorwacji. Park oddalony jest zaledwie 15 kilometrów w linii prostej od morza, znajduje się w zapleczu Rijeki i Kvarneru.
Risnjak został ogłoszony parkiem narodowym w 1953 roku. Z początkowych 3014 hektarów powierzchni w 1997 roku park został powiększony do 6350 hektarów i obok środkowej części masywu Risnjaka obejmuje też masyw górski Snježnika i źródło rzeki Kupy wraz z jej górnym ciekiem.
Teren parku podzielony jest na dwie strefy - strefa surowej i strefa umiarkowanej ochrony. Ogółem 4300 ha jest w pełni chronionym terenem i nie ma na nim żadnej działalności - przyroda tu rządzi się swoimi prawami. W węższej strefie parku można spotkaci wiele atrakcji przyrodniczych, które są wyjątkowo piękne, dzięki którym tereny te zostały sklasyfikowane jako najwyższy stopień chronionej przyrody.
Masyw Risnjak, bielą swoich podniesionych skał z najwyższymi szczytami, dominująco wznosi się nad zielenią górskich lasów. Jako korona skalistych szczytów wymieniany jest Veliki Risnjak (1528 m), jeden z najpiękniejszych chorwackich punktów widokowych, z którego rozciągają się bezgraniczne widoki na Zatokę Kvarnerską, Alpy Julijskie i Kamniške - Słoweński Snežnik, Klek, Bjelolasicę, Velebit. Odwiedzający moga znaleźć zakwaterowanie i wypoczynek w schronisku Dr Josip Schlosser Klekovski, pod samym szczytem Risnjaku. W schronisku są 43 miejsca noclegowe i otwarte jest od początku maja do końca października.
Źródło rzeki Kupy, jest jedną z wielu nierozwiązanych zagadek krasowych, jedno z najsilniejszych, największych i najgłębszych źródeł w Chorwacji. Na wysokości 321 m nad poziomem morza wodna masa ukształtowała niewielkie jezioro koloru turkusowego. Tereny górnego cieku rzeki Kupy, który znajduje się w parku narodowym, nazwany został czarująca doliną motyli, ponieważ na tym terenie znaleziono aż 69 gatunków motyli. O bogactwu świata zwierząt w Parku Narodowym Risnjak mówią też dane, że zamieszkuje go duża liczba ssaków, wśród których są też trzy europejskie drapieżniki - niedźwiedź, wilk i ryś oraz 114 gatunków ptaków.
Masyw górski Snježnik znajduje się na północny zachód od wyższego szczytu Risnjaka, wyróżnia się bogactwem roślinności. Szczyt Snježnika (1506 m) jest skalisty, otoczony halami górskimi z kwiatami, a z niego rozciąga się przepiękny widok.
Poza szczytami Risnjaka, dla miłośników przyrody specjalnie polecane jest zwiedzanie szlaku edukacyjnego Leske (długość 4,2 km, z 23 tablicami informacyjnymi), górskich hal Lazac i Šegina, gęstego i zachowanego lasu.


Mljet
Park Narodowy Mljet jest najstarszym parkiem narodowym nad Adriatykiem. Zajmuje północnozachodnią część wyspy, rozciąga się na 5 375 hektarach osłoniętego lądu i okolicznego morza. Tereny te zostały uznane za park narodowy w listopadzie 1960 roku, a morska część została dodana w 1997 roku. Status parku narodowego tereny te otrzymały ze względu na swoje wyjątkowe dziedzictwo kutrualno-historyczne, które sięga czasów plemion iliryjskich, cesarstwa rzymskiego i Rzeczpospolitej Dubrownickiej, jednak na uznanie najbardziej zasłużyły jego „słono-słodkie” jeziora, bujna roślinność i jedyna w swoim rodzaju panorama zróżnicowanych wybrzeży, klifów, grzbietów morskich i licznych wysepek oraz bogata i zawsze zielona roślinność okolicznych wzgórz, które stromo wznoszą się nad morze osłaniając liczne polja krasowe i zabytkowe, kamienne wioski.
System słonych jezior ma Mljecie jest jedynym w swoim rodzaju fenomenem geologicznym i oceanograficznym w krasie, ważnym nie tylko u nas, ale też na skalę światową. Veliko i Malo jezioro swoim pięknem i licznymi niedokrytymi dotąd tajemnicami przyciągają od dziesięcioleci przyrodników i innych ciekawych ludzi, szczególnie turystów lubiących nienaruszoną przyrodę. Od strony otwartego morza, przez ledwo widoczną cieśninę (kanał Soline) morze wpływa na wyspę tworząc pierwsze Veliko i potem przez jeszcze węższy kanał Malo jezioro. Mimo, że tworzy je woda morska, krajobrazowo postrzegane są jako jeziora i dlatego je tak mieszkańcy nazwali.
Park Narodowy Mljet jest wyjątkowy ze względu na fakt, że 90 procent jego powierzchni zajmują lasy i dlatego Mljet nazywany jest Zieloną Wyspą. Lasy sosny alpejskiej wokół jezior uważana jest za najlepiej zauważalny i najpiękniejszy last tego rodzaju w basenie Morza Śródziemnego.
Po środku Velikiego Jezera znajduje się jeszcze jedna przyrodnicza, kulturalno-historyczna i turystyczna atrakcja - malownicza wysepka Sveta Marija z drewnianym kościołem i klasztorem benedyktynów, które pochodza z XII wieku. Wysepka ze względu na swoje wyjątkowe walory estetyczne i silny wymiar duchowo-kulturalny jest swojego rodzaju symbolem wyspy i Parku Narodowego Mljet. Ludzie do dziś znają go jako Melita, które otrzymał od hotelu o takiej samej nazwie oraz restauracji, która do niedawna znajdowała się w dawnym budynku klasztoru.
Wody Mljetu są ulubionym siedliskiem śródziemnomorskiej niedźwiedzicy. Sławny francuski oceanograf Jacques Cousteau nurkując cztedzieści lat temu wogół wyspu powiedział, że tamtejsza woda jest jedną z najczystszych na świecie.
Park Narodowy Mljet można odwiedzić statkiem z Dubrownika i licznymi statkami z Korčuli, Hvaru i Splitu, które głównie cumują w portach Polače i Sobra. Miejscowości Polače i Pomena połączone są z jeziorami szlakami pieszymi.


Kornati
Kornati znajdują się w środkowej części chorwackiego Adriatyku, są wyjątkowym z wielu względów archipelagiem wysp. Ze względu na wyjątkowe piękno krajobrazu, ciekawą geomorfologię, duże zróżnicowanie linii wybrzeża i szczególnie bogaty ekosystem morski, większa część wód została w 1980 roku uznana za park narodowy.
Park Narodowy Kornati zajmuje powierzchnię około 220 kilometrów kwadratowych i obejmuje 89 wysp, wysepek i grzbietów morskich. Właścicielami ponad 90 kornatów to mieszkańcy wyspy Murter.
W parku jest wiele atrakcji przyrodniczych i kulturowych, a najbardziej znanym fenomenem są „korony” pionowe skały Kornatów zwrócone są w stronę otwartego. Jest to płyta dużego rozrzutu tektonicznego, który rozciąga się od Istrii i kończy się gdzieś w środkowej Dalmacji.
Na Kornatach jest wiele punków widokowych, z których najwyższy i najbardziej imponujący to Metlina na wyspie Kornat.
Życie podmorskie „koron” to osobna historia, która nie pozostawia nikogo obojętnym. Na terenie parku narodowego jest siedem sterf do nurkowania, które dozowlone jest tylko dla zorganizowanych i zatwierdzonych grup nurków.
Kornaty zasadnie w publikacjach turystycznych nazywane są jako „raj żeglarski”, ponieważ pływanie „slalomem” między 89 niezapomnianymi wyspami, wysepkami i grzbietami morskimi jest niezapomnianym przeżyciem.
Na terenie parku jest około 20 restauracji i knajpek, które oferują wysokiej jakości domowe dania, głównie specjały morskie i jagnięcinę kornatską.
Nocleg na Kornatach możliwy jest tylko na łodziach, a na terenie parku dozwolone jest kotwiczenie w 20 przeznaczonych do tego zatokach.
Pierwsza potwierdzona kolonizacja archipelagu Kornati notowana jest w czasach Ilirów. Zostawili oni po sobie niewielkie czworokątne budynki, które świadczą o znacznej gęstości zamieszkania archipelagu w czasach prehistorycznych. Czasy Bizancjum pozostawiły po sobie największy budynek na Kornatach - twierdzę Tureta na wyspie Kornat, o której uważa się, że została zbudowana w VI wieku. Uważa się, że miała przeznaczenie wojskowe - zabezpieczenie i kontrolę żeglugi po wtedy dość niebezpiecznym Adriatyku. Ciekawym budynkiem z czasów Bizancjum jest też starochrześcijańska bazyliki u podnóża twierdzy Tureta, a ze średniowiecza pochodzi też bardzo ciekawy kościółek Matki Boskiej od Taca. Ze średniowiecza pochodzą też pozostałości magazynu soli i zatopione pozostałości w zatoce Lavsa, zapewne z drugiej połowy XIV wieku. Na wysepce Vela Panitula na początku XVI wieku zbudowany został kasztel wenecki, który przede wszystkim służył jako miejsce wybierania podatków na ryby od rybakó1. kornatskich. Koniec XIX i początek XX wieku na Kornatach to okres największej aktywności rolniczej, a w tym czasie powstała też złożona mozaika murów, obecnie jest to jedna z najciekawszych atrakcji na terenie parku.


Brioni
Brioni, dla wielu „raj na Ziemi” i pojęcie luksusu i elegancji, zostały uznane za park narodowy w 1983 roku. Znajdują się na zachód od wybrzeży Istrii, naprzeciwko miejscowości Fažana, składają się z 14 wysp i wysepek z okolicznym morzem, rozciągają się na powierzchni 34 kilometrów kwadratowych. Największe i najbardziej znane wyspy to Veliki i Mali Brijun.
Jedna z legend mówi, że w tym miejscu dzięki aniołowi zebrane zostały pozostałości Rajskiego Ogrodu, żeby pod ochroną fal morskich były trwałym przypomnieniem dla ludzi.
Archipelag ma bogatą historię, narody, które go zamieszkiwały zostawiły po sobie liczne pozostałości kulturalno-historyczne. Jedna z najbardziej znanych jest Kastrum, dawna osada o regularnym planie, która otoczona była grubymi murami, a w jego bezpośrednim pobliżu jest bazylika św. Marii z VI wieku, obok której z czasem został zbudowany klasztor benedyktyński.
Ważnym kościółkiem na wyspie jest też kościół św. Germana z XV wieku, w którym dziś znajduje się wystawa kopii napisów głagolickich i fresków z Istrii i Kvarneru.
Niedaleko zatoki Verige, gdzie znajdują się pozostałości kompleksu rzymskiej willi z szeregiem budowli o różnym przeznaczeniu (świątynie, termy, staw rybny...), znajduje się Gród - pozostałości osady z epoki brązu z zachowanymi murami i nekropolią.
Brioni były w przeszłości najdłużej pod panowaniem Wenecjan, ale Brioni znane dzisiaj są dziełęm Paula Kupelweisera, austriackiego magnata, który pod koniec XIX wieku kupił cały archipelag i cały przekształcił w ekskluzywne miejsce na ówczesnej austro-węgierskiej riwierze, gdzie europejska arystokracja starała się być widziana, czy to na turniej golfowym czy polo, albo w hotelu i kasynie.
Tak było też w przez kolejne dziesięciolecia, kiedy Brioni stały się prezydencką rezydencją letnią i nie było niczym dziwnym, że poza elitą polityczną można było zobaczyć też elitę filmową, jak Elizabeth Tayolr, Richarda Burtona, Sophie Loren i innych, a niektórzy z nich mieli możliwość nocowania w luksusowych willach. W obecnych czasach Brioni odwiedzają też znane osoby - byli tu Placido Domingo i księżna Monaco Caroline.
Na Brioni znajduje się safari i etno park z różnymi okazami z całego świata, jak zebry, leopardy, lamy, słonie i antylopy, jak również te autochtoniczne - wół istryjski (boškarin), istryjskie owce i osły.
Ciekawa informacja jest to, że na wyspie znaleziono ponad 200 skamieniałych odcisków stóp dinozaurów.
Zakwaterowanie na Brioni oferowane jest w hotelach Neptun-Istra i Karmen oraz willach Lovorka, Primorka i Dubravka.


Krka
Krka to park narodowy znany z dużej liczby jezior i wodospadów. Nazwę otrzymał od rzeki Krki, która jest częścią parku, a został uznany za park narodowy w 1985 roku. Znajduje się w środkowej Dalmacji poniżej Miljevców i zaledwie kilka kilometrów na północny wschód od Šibenika. Obejmuje tereny nad rzeką Krką, która ma źródło u podnóża góry Dinary koło Kninu, płynie przez kanion o długości 75 kilometrów, przepływa przez Jezioro Prokljanskiei wpływa do Zatoki Šibenickiej. Rozciąga się na 142 kilometrach kwadratowych. Rzeka Krka dziś ma siedem wapiennych wodospadów, jej piękno przedstawia naturalny fenomen krasowy, który najlepiej odwiedzić na wiosnę i latem, ponieważ wtedy jest w pełnym blasku, a odwiedzający mogą się też ochłodzić w czystej wodzie.
Mimo, że wodospady Krki nie są zbyt wysokie, wyróżnia się Roški slap i Manojlovac, który mierzy 32 metry i jest najwyższy w parku narodowym. Z wysokości 22,5 metra na Visovackie Jezioro opada Roški slap, jenda z najżywszych części parku. Jest tu też kompleks młynów, drogocenne dziedzictwo etnograficzne.
Ciek Krki dalej prowadzi do Skradińskiego buku, chyba najpiękniejszego wodospadu w parku. Buk składa się z 17 wapiennych stopni, które rozciągają się na 800 metrach długości. Na Skradinskim buku również można obejrzeć zbiór etnograficzny i dawne młyny wodne oraz kosze i słupy - urządzenia, kiedyś używane do prania dywanów i koców z sukna, tkanin i ubrań.
Odwiedzający obowiązkowo zatrzymują się na Visovcu, przepięknej wysepce na środku jeziora o takiej samej nazwie. O wyspę dbają franciszkanie, tak jak przez wieki dbali o zachowanie kultury tych terenów, co jest widoczne na licznych dziełach muzeum klasztornego. Niektóre przedmioty pochodzą z czasów rzymskich, dokładniej z I wieku, a bogata jest też kolekcja dokumentów z okresu podbojów tureckich. Poza tym, że zachowali liczne historyczne pozostałości, franciszkanie pokazali się jako pracowici hodowcy roślin. Na wyspie jest aż 195 gatunków roślin.
Ciekawostką parku jest elektrownia wodna Jaruga pod wodospadem Skradinski buk. Chodzi o drugą najstarszą elektrownię wodną na świecie, zbudowaną 28 sierpnia 1895 roku, zaledwie trzy dni po pierwszej elektrowni wodnej na świecie nad Niagarą.
Tak jak wszystkie parki narodowe Krka jest bogata we florę i faunę. Jest tu siedlisko 860 gatunków roślin, a z 20 gatunków ryb aż 10 to gatunki endemiczne, co zalicza Krkę do zabytków przyrody najwyższej kategorii, ale też najbogatszych rzek europejskich. Są też dwie enedemiczne jaszczurki - jaszczurks krcka i łuszczenica wspaniała, a 221 gatunków ptaków Krkę również klasyfikuje wśród najbogatszych terenów ornitologicznych. Szczególne bogactwo parku tworzy 18 gatunków nietoperzy, w dużej części zagrożonych i przed wymarciem w całej Europie.


Północny Velebit
Teren ten został uznany za park narodowy w 1999 roku z powodu szczególnej różnorodności fenomenów krasowych, bogactwa fauny i szczególnego piękna na względnie niewielkiej powierzchni. W parku znajduje rezerwat Hajdučki i Rožanski kukovi, który jest specyficznym fenomenem geomorfologicznym, w którym do tej pory odkryto ponad 150 jam, z których najbardziej znana jest Lukina jama, jedna z najgłębszych na świecie, odkryta została w 1999 roku. Są tu też rezerwaty botaniczne Visibaba i Zavižan-Balinovac-Velika kosa, który wyróżnia się bogactwem wysokogórskiej roślinności. W rezerwacie znajduje się też znany Velebitski ogród botaniczny, założony już w 1967 roku. Na południu znajduje się szczególny rezerwat wegetacji leśnej Štirovača.
Park, którego powierzchnia wynosi 109 kilometrów kwadratowych, przeciwna wiele szlaków górskich, z których najbardziej znany to Premužićeva staza. Przechodzi przez najpiękniejsze i najciekawsze części Północnego Velebitu. Ze szczytów gór rozciąga się przepiękny widok na Adriatyk i wyspy Pag, Rab, Goli, Prvić, i Krk i oraz na zaplecze lickie od strony kontynentalnej.


Źródło: CNTB