Anatolia

Turcja

Nazwa Anatolia pochodzi od greckiego słowa anatole - "wschód słońca" lub Anatolía - "kraj wschodu słońca" i powstała w czasach starożytnych. Przejęli ją Turcy osmańscy jako określenie dla prowincji obejmujących Azję Mniejszą. Jako termin geograficzno - historyczny obejmuje całą azjatycką część Turcji. Z historią i kulturą tego regionu zapoznajemy się już w szkole podstawowej, ale by dobrze poznać tę przebogatą pod każdym względem krainę nie wystarczy chyba nawet całe życie. Anatolia to mozaika kultur, języków, mniejszości etnicznych i narodowych, stylów architektonicznych i krajobrazów. W regionie Konya bractwo tańczących derwiszów co roku obchodzi swoje święto, a w pobliżu Artvinu w czerwcu zawsze odbywa się Festiwal Kafkasor, wielka folklorystyczna impreza. Podobnych osobliwości i atrakcji jest tu dużo, dużo więcej.

Historia

Anatolia to jeden z najwcześniej zasiedlonych przez ludzi obszarów na Ziemi, jako jeden z pierwszym pojawił się na arenie dziejów. Jednym z najstarszych stałych osiedli ludzkich świata jest neolityczna osada Çatalhöyük leżąca w regionie Konya, w centralnej części Azji Mniejszej. W okresach późniejszych osadnictwu sprzyjały żyzne równiny nadmorskie - Cylicja i Pamfilia - oraz wybrzeża i doliny anatolijskie. W Azji Mniejszej swe kultury i państwa rozwijały liczne ludy i narody, które zasłynęły w historii świata, m.in.: Hetyci, Lidyjczycy, Persowie, Celtowie, Grecy, Ormianie, Rzymianie, Bizantyjczycy, Kurdowie, Turcy seldżuccy i Turcy osmańscy. Bogata historia tej krainy jest dosłownie namacalna do dzisiaj - w Anatolii "dostępny" jest przegląd bodaj wszystkich stylów architektonicznych, jakie przewinęły się przez Europę i Bliski Wschód w ciągu ostatnich 8000 lat.

Atrakcje turystyczne

W części północno - środkowej Anatolii leży m.in. stolica Turcji Ankara. Do najciekawszych miejsc i obiektów w stolicy Turcji należą m.in.: Muzeum Cywilizacji Anatolijskich (jedno z najsłynniejszch muzeów Turcji, gromadzące skarby archeologii i dzieła sztuki), kino pod gołym niebem hotelu Sheraton (modne kino na szczycie wieży Sheratonu - hollywoodzkie superprodukcje i przepiękna panorama miasta). 230 km na północ od Ankary znajduje się Safranbolu - tradycyjne miasteczko ze starymi drewnianymi domami w pastelowych kolorach. 220 km na wschód od Ankary położone są ruiny ogromnej, otoczonej murami o długości 6 km, dawnej hetyckiej stolicy - Hattuşaş. 230 km na południowy zachód od Ankary leżą galerie skalne Yazilikaya - niezwykłe płaskorzeźby z XIII w. p.n.e., przedstawiające hetyckich bogów. Skalne grobowce w Amasyi - wykute w stromej skalnej ścianie wspaniałe grobowce pontyjskich królów - znajdują się 340 km na północny wschód od Ankary. 445 km na wschód od Ankary w miejscowości Sivas warto zobaczyć seldżuckie budowle inspirowane sztuką mongolską z ozdobnymi fasadami i pięknymi mozaikami.

Pokaż cały opis

Wiele

ciekawych miejsc jest także w północno - wschodniej części Anatolii. Prawie pod ormiańską granicą, 880 km od Ankary w dość dużym mieście Erzurum podziwiać można XII -, XIII - i XIV - wieczne zabytki z epoki Seldżuków, Ilchanidów i emirów z rodu Saltuka, które tworzą jedno z najwspanialszych skupisk islamskiej architektury na północnym wschodzie Turcji. Ten rejon Turcji to także mozaika kulturowa - składają się na nią m.in. ruiny średniowiecznej ormiańskiej stolicy Ani z licznymi starymi kościołami i zamkami, wczesnośredniowieczne gruzińskie kościoły ze wspaniałymi płaskorzeźbami, ukryte w dolinach rzek między Erzurumem, Artvinem i Ardahanem, inspirowały budowniczych romańskich świątyń w zachodniej Europie. Natomiast miłośnicy gór docenią na pewno majestat wyrzeźbionych przez lodowiec gór Kackar.
Południowo - centralna część Anatolii również ma wiele do zaoferowania. Najważniejsze zabytki tego regionu to m.in. Mustafapasa - jedna z najładniejszych wiosek w Kapadocji ze starymi domami greckimi i skansen w Goreme (wykute w skale kościoły, pokryte freskami, które barwnie ilustrują dzieje Anatolia

chrześcijaństwa w regionie). Ten rejon Anatolii jest szczególnie atrakcyjny pod względem krajobrazowym i przyrodniczym, wspomnijmy choćby o Krainie Jezior z wyniosłymi szczytami (Davraz, Barla i Dedegul), z których roztaczają się zachwycające widoki, o jeziorze Egirdir i Dolinie Ihlara - malowniczej, żyznej dolinie, w której zachowały się bizantyjskie kościoły wykute w skale.
Osobnym regionem jest wybrzeże Morza Czarnego, które zwiedzić można np. udając się w fascynującą trzydniową wyprawę promem ze Stambułu do Rize wzdłuż malowniczego czarnomorskiego wybrzeża. Inna opcja to podróż samochodem mało uczęszczaną krętą przybrzeżną drogą z Sinopu do Amasry, obok zacisznych zatoczek i długich plaż. Po drodze podziwiać można m.in. Amasrę (niezwykle czarujące miasteczko z brukowanymi uliczkami, bizantyjskimi bramami i murami genueńskiego zamku), Sumelę (otoczony wspaniałymi lasami XIII - wieczny klasztor nad skalnym urwiskiem) i Ayasofyę (bizantyńską świątynię na obrzeżach Trabzonu z pięknymi XIII-wiecznymi freskami, jednymi z najwspanialszych dzieł sztuki sakralnej w Anatolii). Zaś jeśli chodzi o przyrodę, szczególnie Anatolia

godne wizyty są miejsca takie jak: Dolina Tatlica (leży w pobliżu Sinopu, a wśród porośniętych bukowymi lasami wzgórz huczy w niej dwadzieścia osiem wodospadów), Uzungol (największą atrakcję tego znanego ośrodka turystycznego stanowi wielkie naturalne jezioro u podnóży Gór Pontyjskich) i Dolina Hemsin (pełen bujnych lasów i pastwisk region, zamieszkany przez ciekawych, otwartych ludzi, nadal kultywujący odmienną tradycję i obyczaje).

Plaże i sporty

W Anatolii możliwości uprawiania sportów są właściwie nieograniczone. Na riwierze, nad morzem Egejskim oraz Czarnym naturalnym wyborem turystów są sporty wodne. W głębi kraju warto spróbować spływu tratwą rzeką Coruh (w maju i czerwcu do Yusufeli, w północno - wschodnim zakątku Turcji, przyjeżdżają setki amatorów spływów). Będące dziełem pracy lodowca góry Kackar to jeden z najbardziej zróżnicowanych i popularnych terenów przyciągających miłośników wysokogórskiego trekkingu. A jeśli spojrzeć na Kapadocję, to tylko z góry - udając się w lot balonem i doznając niezapomnianych przeżyć.

Noclegi

Poziom i dostępność usług hotelowych Anatolia

w Anatolii jest bardzo zróżnicowana. Największy wybór jest na wybrzeżach i w większych miastach. Nie brak jednak nietypowych miejsc jak Esbelli Evi - świetny hotel w dwóch starych domach wiejskich, usytuowanych wysoko nad kapadockim miasteczkiem Ugrup. Natomiast w Amasyi znajduje się nietypowy hotel (nie mylić z hotelem) - Harsena Otel - znany ze skrzypiących podłóg, antyków i niskich osmańskich łóżek, dzięki czemu nocleg w tym pięknym budynku z muru pruskiego musi być niezapomniany.

Wycieczki fakultatywne

      Można oczywiście spróbować dostać Anatolię w pigułce i wybrać się na wyprawę docierającą do: Antalyi (riwiera), do regionu Konya (centralna część Anatolii), do Kapadocji, Ankary, Stambułu (choć stary Stambuł leży po europejskiej stronie Bosforu), Troi, do miejscowości Bergami, do Efezu, Pamukkale (ta turecka miejscowość słynie z wapiennych osadów powstałych na zboczu góry Cökelez - na liście UNESCO) i Antalyi (znów riwiera). Dla tych, którzy wolą odkrywać Anatolię krok po kroku lepszym wyjściem będzie spędzanie każdego kolejnego urlopu w innym jej regionie.

Kuchnia

      Najbardziej znane tureckie produkty spożywcze to kebab i helva (chałwa), ale na tym oferta tureckiej kuchni oczywiście się nie kończy. Najważniejsze są w niej dania mięsne, na czele ze wspomnianym kebabem, köfte i börekiem (znany na Bałkanach jako burek). Turcy uwielbiają też kawę, która podawana jest przez nich na trzy sposoby: słodka şekerli, bez cukru sade i półsłodka orta. Nie stronią też od alkoholu: ich narodowym napojem jest raki, anyżowa wódka o lekkim smaku lukrecji.

Klimat, pogoda, średnie temperatury

      Anatolia znajduje się w strefie klimatu podzwrotnikowego, który na wybrzeżu posiada odmianę morską, zaś we wnętrzu kraju nabiera cech typowych dla klimatu kontynentalnego. Obszary nadbrzeżne południa i zachodu znajdują się pod wpływem klimatu podzwrotnikowego o jego śródziemnomorskiej odmianie. Północne wybrzeże Turcji jest zaliczane do lokalnego klimatu czarnomorskiego, który posiada więcej cech typowych dla klimatu umiarkowanego niż podzwrotnikowego. W górach, które zajmują dużą część powierzchni Turcji, występuje klimat górski (piętrowość klimatyczna), gdzie temperatury obniżają się w raz ze wzrostem wysokości. Różnorodność klimatyczna ma wpływ na temperatury. Najcieplej jest na wybrzeżach morskich na Riwierze Tureckiej (latem średnio 29 st. C), nad Morzem Czarnym i nad Morzem Egejskim (latem średnio 28 st. C). Na obszarze całego półwyspu występuje wysoka wilgotność powietrza spowodowana bliskością dużych akwenów wodnych i wysokimi temperaturami.

Zobacz również:

Regiony

Miasta